b B

ba

[ba]

v.

ir

bachá

[baÈSa]

s.

bacia

balhá

[baÈλa]

v.

baralhar; misturar

balí

[baÈli]

v.

varrer

balili

[baÈlili]

s.

barril

bana

[Èbana]

s.

banana pão

baná

[baÈna]

v.

abanar

banbí

[bamÈbi]

s.

pneumonia (consequência da quebra de jurumento)

banhá

[baÈøa]

v.

embainhar

banhu

[Èbaøu]

v.

banho

bansa

[Èbãsa]

s.

costela; gancho de madeira de palmeira para apanhar fruta das árvores

basa

[Èbasa]

s.

onda

basóla

[baÈs�la]

s.

vassoura

basu

[Èbasu]

em baixo; parte de baixo

batata

[baÈtata]

s.

batata

bé

[bE]

v.

cf. ba

bê

[be]

v.

ver

béba

[ÈbEba]

s.

barba

bebê

[beÈbe]

v.

beber

béga

[ÈbEga]

s.

barriga

bega-bega

[ÈbegaÈbega]

loc.adv.

por volta de

ben

[bé]

adv.

bem

bendê

[béÈde]

v.

vender

bengala

[beNÈgala]

s.

bengala

bésupla

[ÈbEsupla]

s.

véspera

bétu

[ÈbEtu]

s.

Alberto

bezu-bezu

[ÈbezuÈbezu]

s.

queixo

bi

[bi]

v.

vir

bichí

[biÈSi]

v.

vestir; vestir-se

bichi fié-fié-fié

[biÈSifjEfjEÈfjE]

adj.

muito bem vestido

bila

[biÈla]

v.(aux.)

tornar-se; tornar a; mudar

bilí

[biÈli]

v.

abrir

binku

[Èbíku]

s.

umbigo

biô-o

[ÈbjoÈo]

v.

come!

bisu

[Èbisu]

s.

bicho

blabelu

[blaÈbelu]

s.

barbeiro

blabu

[Èblabu]

adj.

bravo

blagá

[blaÈga]

v.

rebentar; explodir

blaku

[Èblaku]

s.

buraco

blanku

[ÈblaNku]

adj.

branco

blanku fenené

[ÈblaNkufEnEÈnE]

adj.

muito branco

blasu

[Èblasu]

s.

abraço

blatu

[Èblatu]

adj.

barato

bligason

[bligaÈsõ]

s.

obrigação

blochidu

[bloÈSidu]

adj.

aborrecido

blonji

[ÈblõZi]

s.

bronze

blosê

[bloÈse]

v.

aborrecer

bo 

[bo]

p.p.

P2 – suj.e obj.

bobô

[boÈbo]

adj.; s.

maduro; banana madura

bobô

[boÈbo]

v.

levar um criança às costas

boch tadji

[ÈboSÈtadZi]

adj. s.

boa tarde

bódji

[Èb�dZi]

s.

bode

bodlá

[b�Èdla]

v.

bordar

bodo

[Èbodo]

s.

beira; borda

bódo-bódo

[Èb�d�Èb�d�]

loc.prep.

à volta de

bodon

[b�Èdõ]

s.

bordão

boiá

[boÈja]

v.

emergir; levantar; suspender

boj notchi-o

[boZÈnotSiÈo]

adj. s.

boa noite

bóka

[Èb�ka]

s.

boca

bóla

[Èb�la]

s.

bola

bon dia-o

[ÈbõÈdiaÈo]

adj. s.

bom dia (formal)

bondjau

[ÈbõÈdZaw]

adj. s.

bom dia (informal)

brinká

[briNÈka]

v.

troçar

buá

[bwa]

adj.

bom

buá-buá

[ÈbwaÈbwa]

adj.

óptimo

budu

[Èbudu]

s.

pedra

buê

[bwe]

s.

boi

buê muala

[ÈbweÈmwala]

s.

vaca

buê óme

[ÈbweÈ�mE]

s.

boi

buiá

[buÈja]

v.

embrulhar

bujina

[buÈZina]

s.

sirene

buká

[buÈka]

v.

buscar

bulolu

[buÈlolu]

s.

bolor

bunga

[ÈbuNga]

s.

espécie de árvore

butchizá

[butSiÈza]

v.

baptizar